Jerzy Chromik jest jednym z tych redaktorów sportowych, którego można określić mianem Mistrza Słowa Pisanego. Podsumowaniem jego długoletniej pracy dziennikarskiej są dwa tomy „Remanentu”, które ukazały się nakładem Wydawnictwa SQN. Dziś recenzja drugiego z nich, wydanego z okazji 101. rocznicy urodzin Trenera Tysiąclecia, Kazimierza Górskiego.
Na początek kilka faktów. Na polskim rynku „Remanent 2. Kalendarze Kazimierza Górskiego” ukazał się 2 marca 2021 roku, równo 101 lat po tym, jak we Lwowie, w domu Maksymiliana i Zofii Górskich, urodził się ich pierworodny syn, Kazimierz. Licząca blisko 560 stron książka ukazała się w ramach serii SQN Originals i jest hołdem złożonym trenerowi, który wyprowadził polski futbol reprezentacyjny na światowe salony. I to hołdem nie byle jakim. Pomysłowym i dobrym jakościowo.
Jerzy Chromik – mistrz słowa pisanego
Publikacja jest zbiorem tekstów Jerzego Chromika, absolwenta Uniwersytetu Wrocławskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, niegdyś publicysty w nieistniejącym już (niestety!) tygodniku „Sportowiec”, w „Meczu”, w „Ekspresie Wieczornym”, w „Przeglądzie Sportowym”, a od 2006 roku w TVP Sport.
Przez wiele lat pracy autor wyrobił sobie markę. Ceniony jest nie tylko za umiejętności reporterskie czy „wywiadowcze” – tu warto polecić książkę „On, Strejlau” – ale nade wszystko za jakość, którą emanują jego teksty. Dla dziennikarzy piszących o sporcie Pan Jerzy powinien być wzorem. Jest bowiem uosobieniem, wymierającego już gatunku redaktora, który nie stawia cukierkowych pomników, a pisze prawdę, czyli de facto w stu procentach wywiązuje się z misji, jaką powinien realizować dziennikarz.
Ładnie pracę Pana Jerzego podsumował Michał Okoński z „Tygodnika Powszechnego”:
W czasach gdy fraza „dziennikarz sportowy” niekoniecznie brzmi jak komplement, trudno o książkę bardziej potrzebną. Inna sprawa, że w przypadku najlepszych przedstawicieli tego fachu przymiotnik „sportowy” jest niepotrzebnym ograniczeniem. Zbiór wywiadów i reportaży „Remanent” to dziennikarstwo w stanie czystym – czytajcie!
Chromik uczy jak łączyć słowa, przecinki i kropki. Jak budować emocje, które są przecież nieodłącznym elementem sportowych spektakli. Do dzisiaj pamiętam, jak duże wrażenie zrobił na mnie reportaż „Siedem metrów samotności” z pierwszego tomu „Remanentu”, w którym Chromik przybliża okoliczności śmierci młodego saneczkarza Pawła Ryby, ginącego na torze w Bielsku-Białej. Torze, którego ruiny znajdują się zaledwie kilometr od miejsca, w którym mieszkam. W wypadku, któremu można było zapobiec.
„Remanent 2”: o czym i o kim
„Remanent 2” rozpoczynają „Kalendarze Kazimierza Górskiego”, które ukazały się w „Sportowcu” w 1987 roku, w 65. rocznicę urodzin Trenera Tysiąclecia. Główny bohater niejako streszcza, rok po roku, swoje życie. Robi to w charakterystyczny, luźny i przyjemny sposób. Opowieść rozpoczyna się w roku 1936, a kończy w 1987. Na kolejnych stronach Czytelnik dowiaduje się jak Górski trafił na boisko, jakie były jego trenerskie początki, co otrzymał za III miejsce w mistrzostwach świata 1974, albo jak radził sobie w Grecji. Masa anegdot i opis mniej znanych, niekiedy kuluarowych wydarzeń sprawiają, że „Kalendarze” powinny zadowolić każdego kibica piłki nożnej, tej w rodzimym wydaniu.
Kilka następnych rozdziałów również skupia się na Górskim, lecz nie wszystkie. Ludzie związani z Wydawnictwem SQN i pewnie sam autor zaserwowali odbiorcom książki ciekawą podróż przez piłkarskie boiska i klubowe biurka. Kto wie, czy najciekawszym fragmentem książki nie jest wywiad z Markiem Pietruszką, byłym prezesem stołecznej Legii. Szczera do bólu, pełna ciekawych wniosków i kontrowersji rozmowa, która pierwotnie ukazała się na stronie internetowej TVP Sport, rzuca całkiem ciekawe spojrzenie na polską kopaną. Zresztą, wystarczy przeczytać poniższy fragment:
– Wracajmy do źródeł.
– Sport ma ogromne wartości wychowawcze. Kształtuje postawy, uczy pracy zespołowej. A co się robi w akademiach? Przygotowuje te dzieci jak kurczaki do rzezi. Ja często patrzę jak tam pracują i bierze mnie ochota, żeby wziąć takiego trenera, który stoi przy linii bocznej za twarz i wyrzucić. Bo on jest treserem, a nie trenerem. Jak wchodzi się na zawody piłkarskie takich maluchów, to jest przerażające. A Messim staje się jeden na sto milionów, a nawet dwieście. A cała reszta pozostaje na marginesie.
Pietruszka nie owijał w bawełnę. Chromik nie bał się pisać. Tak powstał wywiad idealny.
Co jeszcze Czytelnik może znaleźć w książce? Jest tego trochę: brudy PZPN, rozmowy z ludźmi, którzy byli żołnierzami Pana Kazimierza (Ćmikiewicz, Strejlau, Gmoch, Tomaszewski, Lubański, Kostka i jeszcze kilku innych), a także – na koniec – korespondencja z piłkarskich mistrzostw świata 1990.
Remanent 2 – Podsumowanie i ocena
Książka „Remanent 2. Kalendarze Kazimierza Górskiego”, podobnie jak pierwsza część, mimo że obszerna, czytana jest jednym tchem. Wciąga bez reszty. Być może dlatego, że przez swoją kompozycję nie wałkuje jednego tematu, a skupia się na kilku – mających wspólny, piłkarski mianownik – wątkach. Do tego jest świetnie napisana i bardzo ładnie wydana – choć to w przypadku Wydawnictwa SQN jest pewnym standardem. Trudno w niej szukać minusów. Jeśli już ktoś, jakąś nadprzyrodzoną siłą miałby mnie do tego zmusić, to powiedziałbym, że powinna zawierać więcej zdjęć wiążących się z opisywanymi wydarzeniami. I tyle.
Z czystym sumieniem polecam lekturę tej książki. Może robię to zbyt subiektywnie, bo mam do autora duży szacunek i sentyment, ale co mi tam! Czytajcie „Remanent”! Pierwszą część również. I kolejne.
Tytuł: „Remanent 2. Kalendarze Kazimierza Górskiego”
Autor: Jerzy Chromik
Wydawnictwo: Wydawnictwo SQN
Liczba stron: 558
Ocena: 8,5/10
KLIKNIJ W GRAFIKĘ, BY ZAKUPIĆ KSIĄŻKĘ:
