Letnie Igrzyska Olimpijskie w 1916 roku miały odbyć się w Berlinie, ale ostatecznie tak się nie stało. Był to pierwszy w dziejach olimpizmu moment, w którym wojna zabrała światu najważniejszą imprezę czterolecia. Pierwszy i… nie ostatni.
Berlin został wybrany na miasto gospodarza podczas 14. sesji MKOl w Sztokholmie w dniu 4 lipca 1912 roku, zostawiając w tyle kandydatury: Aleksandrii, Amsterdamu, Brukseli, Budapesztu i Cleveland. Prezydent MKOl de Coubertin faworyzował miasto, ponieważ wierzył, że te igrzyska mogą pomóc zapobiec zbliżającej się wojnie. I że mogą posłużyć w osiągnięciu międzynarodowego porozumienia. Idea była szczytna. Rzeczywistość polityczna – brutalna. Mimo to Niemcy poważnie podeszli do sprawy organizacji i rozpoczęli prace.
Najważniejsze dotyczyły głównej areny zmagań – Deutsches Stadion. Pierwsze machnięcia łopatą miały tam miejsce już w 1912 roku, na terenie toru wyścigowego Grunewald. Jego projektant, Otto March, nie jednak doczekał otwarcia. Zmarł jeszcze w czasie wznoszenia budowli.
8 czerwca 1913 roku stadion został oficjalnie otwarty, a w czasie ceremonii w powietrze wypuszczono tysiące gołębi, symbolizujących pokój. Uroczystość oglądać miało prawie 60 tysięcy ludzi. Rok później wybuchła I wojna światowa. Ludzie zamiast śledzić poczynania na bieżni olimpijskiej, spoglądali na okopy. Sport przegrał z polityką.
Berlin 1916 i upór MKOl
Nie oznacza to jednak, że wraz z wybuchem konfliktu, organizacja igrzysk została zatrzymana. Wierzono, że pola bitewne szybko ucichną i nastanie pokój. Choć wewnątrz MKOl trwały spory i protesty, choćby Brytyjczyków, to raz obranej drogi nie zamierzano zmieniać. Pewnie nikt nie zdawał sobie sprawy ze scenariusza, które napisze życie. Wojna trwała przecież cztery lata i ostatecznie zmusiła MKOl zatrzymania prac.
A plany Berlin miał ambitne…
W niemieckiej stolicy w lutym 1916 roku chciano zwołać zawodników na tydzień sportów zimowych z łyżwiarstwem szybkim, łyżwiarstwem figurowym, hokejem na lodzie i narciarstwem klasycznym. Miejscem większości zawodów miał być rzecz jasna Deutsches Stadion. Wydarzenie mogło więc stać się czymś na kształt zimowych igrzysk.
Dbano też o zaplecze finansowe. Carl Diem, sekretarz generalny Komitetu Organizacyjnego Igrzysk w 1916 roku, musiał szukać środków na ich organizację, gdyż szacowany koszt mógł wynieść około 1300 milionów marek. Planowano również program olimpijski, przygotowywano zaproszenia do ewentualnych uczestników. Nie wszystkie państwa mogłyby wówczas wysłać swoich przedstawicieli. Wśród nich była Polska, która jeszcze nie odzyskała niepodległości. Ale nie tylko. Finowie również nie zawitaliby w Berlinie, jako niezależny komitet, gdyż w kraju trwała intensywna rusyfikacja.
Trwające prace przy organizacji sportowego święta, pomimo faktu, że na frontach giną ludzie, budziło zdumienie. Stany Zjednoczone, widząc całą sytuację zaproponowały swoje alternatywne kandydatury. Choćby Chicago. Ale MKOl trwał przy swoim. De Coubertin pisał nawet w liście do Associated Press:
„MKOl nie ma prawa odebrać możliwości świętowania olimpiady krajowi, któremu została ona przyznana, bez konsultacji z nim. VI igrzyska miały się odbyć i obędą w Berlinie, choć istnieje taka możliwość, że nie dojdą do skutku„.
Czytaj też: 99 lat temu w Chamonix wystartowały I Zimowe Igrzyska Olimpijskie
Berlin 1916: Odłożone w czasie
Igrzysk tych nigdy oficjalnie nie odwołano. Przesunięto je w czasie. MKOl czekał na rozwój sytuacji na frontach. Berlin mógł gościć olimpijczyków, już w czasach pokoju, gdyby w 1920 Antwerpia nie podołała wyzwaniu. Albo cztery lata później. Wojna jednak się skończyła, a przegrani Niemcy zostali odsunięci na boczny tor.
W pierwszym roku wojny zamknięto również Deutsche Stadion. Więcej, od 1915 roku służył jako szpital. Dopiero w 1916 roku ponownie odbyły się zawody sportowe w formie mistrzostw wojennych. Potem na jego miejscu powstał stadion olimpijski, na którym rywalizowano w 1936 roku.
David Miller w „Historii igrzysk olimpijskich i MKOl” pisał tak:
„Można zaryzykować stwierdzenie, że determinacja de Coubertina, żeby igrzyska za wszelką cenę odbyły się w Berlinie, wynikała raczej z idealizmu niż z przekory: dostrzegał ogromne korzyści w niemieckim zaangażowaniu w sport. Dlatego odwołanie igrzysk go zmartwiło niezależnie od tego, jak przerażające i niemożliwe do zlekceważenia przyczyny leżały u podstaw tej decyzji„.
Bo Berlin powrócił do łask w 1931 roku, kiedy to pokonał hiszpańską Barcelonę w walce o prawo do organizacji Letnich Igrzysk Olimpijskich w 1936 roku, ostatnich przed wybuchem II wojny światowej.
